بهترین زبان برنامه‌نویسی برای یادگیری – راهنمایی برای مبتدیان

تکنولوژی در حال تغییر دادن نحوه زندگی ما است. ما هر روز برای انجام کارهای مختلف از برنامه‌های وب و دستگاه‌های الکترونیکی استفاده و به آنها اعتماد می‌کنیم. پشت این نرم‌افزارهای مدرن امروزی، هزاران خط کد قرار دارد.

کدنویسی یکی از مهارت‌های بسیار ارزشمند امروز است. با یادگیری کدنویسی، نه تنها می‌توانید هر ایده‌ای که در ذهن دارید را به واقعیت تبدیل کنید، بلکه آینده خود را نیز بهبود خواهید داد.

آشنایی با کدنویسی شانس شما را برای به دست آوردن شغلی با درآمد بالاتر افزایش می‌دهد. طبق آمار اداره کار ایالات متحده، مهندسان نرم‌افزار در سال 2021 درآمد میانگین سالانه 109,020 دلار داشتند.

علاوه بر این، صنعت برنامه‌نویسی و مهندسی نرم‌افزار به سرعت در حال رشد است و تقاضا برای مشاغل مرتبط با کدنویسی نیز بسیار بالا است. طبق پیش‌بینی‌ها، این حوزه از سال 2021 تا 2031 رشدی 25 درصدی خواهد داشت که بسیار سریع‌تر از میانگین سایر حوزه‌ها است.

اما با وجود صدها زبان برنامه‌نویسی که امروزه در دسترس هستند، انتخاب بهترین زبان برای یادگیری می‌تواند شما را گیج و نگران کند. حقیقت این است که پاسخ مشخصی برای سؤال “بهترین زبان برنامه‌نویسی برای یادگیری چیست؟” وجود ندارد.

زبانی که شما برای یادگیری انتخاب می‌کنید به بسیاری از عوامل بستگی دارد، از جمله این‌که می‌خواهید چه چیزی بسازید، روی چه پروژه‌هایی کار کنید، اهداف شغلی‌تان چیست، و حتی این‌که چقدر می‌خواهید خودتان را به چالش بکشید.

در این مقاله ابتدا توضیح می‌دهم که زبان‌های برنامه‌نویسی چیستند و تفاوت بین زبان‌های برنامه‌نویسی، اسکریپتی و نشانه‌گذاری را بررسی می‌کنم. سپس به برخی از محبوب‌ترین زبان‌هایی که مبتدیان برای یادگیری انتخاب می‌کنند، طبق نظرسنجی توسعه‌دهندگان Stack Overflow برای سال 2022، می‌پردازم.

زبان‌های برنامه‌نویسی چیستند؟

کدنویسی شامل این است که به یک کامپیوتر بگویید چه کاری انجام دهد و چگونه آن را انجام دهد. شما این کار را با ارائه یک دنباله از دستورات به زبان مشترک بین انسان و ماشین انجام می‌دهید.

کامپیوتر این دستورات را تفسیر می‌کند و آنها را اجرا می‌کند تا نتیجه خاصی به دست آید.

ماشین‌ها زبان‌های انسانی را نمی‌فهمند. آنها تنها با زبان باینری که شامل صفر و یک‌هاست، صحبت می‌کنند. در زبان باینری، 0 به معنای خاموش و 1 به معنای روشن است.

از آنجا که دستگاه‌های الکترونیکی هزاران ترانزیستور (یا کلیدهای کوچکی) دارند که با جریان الکتریسیته خاموش یا روشن می‌شوند، باینری به عنوان زبان اصلی ماشین‌ها شناخته می‌شود.

اما کدنویسی به زبان باینری بسیار وقت‌گیر و مستعد خطاست. به همین دلیل، انسان‌ها زبان‌های برنامه‌نویسی را ابداع کرده‌اند که خواناتر و یادگیری‌شان آسان‌تر است و بسیار به زبان انسانی شباهت دارند.

زبان‌های برنامه‌نویسی به دو دسته تقسیم می‌شوند: زبان‌های سطح پایین و زبان‌های سطح بالا.

تفاوت بین زبان‌های برنامه‌نویسی، اسکریپتی و نشانه‌گذاری چیست؟

در این مرحله، ارزش آن را دارد که ذکر کنیم هر زبان برنامه‌نویسی در یکی از دسته‌بندی‌های خاص قرار می‌گیرد. سه دسته اصلی زبان‌ها عبارتند از:

1. زبان‌های برنامه‌نویسی
2. زبان‌های اسکریپتی
3. زبان‌های نشانه‌گذاری

زبان‌های برنامه‌نویسی برای نوشتن مجموعه‌های منطقی از دستورات طراحی شده‌اند تا کامپیوتر بتواند آن‌ها را اجرا کند و مسئله‌ای را حل کند. این زبان‌ها به شکلی قابل خواندن برای انسان نوشته می‌شوند و سپس به کد ماشین (باینری) تبدیل می‌شوند.

این تبدیل با کمک یک کامپایلر انجام می‌شود، که تمامی دستورات نوشته‌شده در یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا را به یکباره به چیزی که پردازنده کامپیوتر بتواند درک کند، ترجمه می‌کند. پس از اینکه دستورات به شکل قابل فهم برای ماشین تبدیل شدند، کامپیوتر آن‌ها را اجرا می‌کند.

زبان‌های اسکریپتی زیرمجموعه‌ای از زبان‌های برنامه‌نویسی محسوب می‌شوند. تفاوت اصلی بین زبان‌های برنامه‌نویسی و اسکریپتی در نحوه ترجمه دستورات آن‌ها است. در حالی که زبان‌های برنامه‌نویسی با استفاده از کامپایلر ترجمه می‌شوند، زبان‌های اسکریپتی از یک مفسر استفاده می‌کنند که هر دستور را به صورت خط به خط ترجمه و اجرا می‌کند، در حالی که کامپایلر تمامی دستورات را به یکباره ترجمه می‌کند.

زبان‌های نشانه‌گذاری زبان‌های ارائه‌ای هستند و با زبان‌های برنامه‌نویسی یا اسکریپتی تفاوت دارند، زیرا به پردازش منطقی مرتبط نیستند. زبان‌های نشانه‌گذاری برای تعریف، توصیف و ساختاربندی داده‌ها در صفحات وب به کار می‌روند. این زبان‌ها همچنین برای نمایش داده‌ها و استایل‌دهی آن‌ها در یک صفحه استفاده می‌شوند.

محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای یادگیری

در بخش‌های بعدی، برخی از محبوب‌ترین زبان‌هایی که مبتدیان برای یادگیری انتخاب می‌کنند، آورده شده است. همچنین موارد استفاده آنها و منابعی برای شروع یادگیری معرفی می‌شود.

HTML و CSS

از نظر فنی HTML و CSS زبان‌های برنامه‌نویسی نیستند، اما طبق نظرسنجی توسعه‌دهندگان Stack Overflow برای سال 2022، این دو زبان به عنوان محبوب‌ترین زبان‌ها برای افرادی که قصد یادگیری کدنویسی دارند، رتبه اول را کسب کرده‌اند.

HTML و CSS زبان‌های نشانه‌گذاری هستند که شما از آن‌ها برای ایجاد صفحات وب استاتیک استفاده می‌کنید. اگر علاقه‌مند به توسعه فرانت‌اند (Frontend) هستید، این دو زبان پایه‌ای هستند که باید آن‌ها را یاد بگیرید. همچنین می‌توانید این زبان‌ها را به همراه جاوا اسکریپت بیاموزید تا به صفحات استاتیک خود قابلیت تعاملی اضافه کنید.

HTML که مخفف HyperText Markup Language است، ساختار و محتوای یک صفحه وب را تعریف می‌کند. بنابراین، پاراگراف‌ها، سرفصل‌ها، لیست‌ها، فرم‌ها و لینک‌هایی که در یک صفحه مشاهده می‌کنید، به همراه سلسله مراتب آن‌ها، همگی توسط کد HTML تعیین می‌شوند.

با آخرین نسخه HTML، یعنی HTML5، شما می‌توانید تصاویر، ویدیوها و فایل‌های صوتی را در صفحات وب جاسازی کنید، بدون نیاز به استفاده از افزونه‌های اضافی که در گذشته مورد نیاز بودند.

CSS که مخفف Cascading Style Sheets است، برای استایل‌دهی به عناصر HTML استفاده می‌شود. CSS مسئول ارائه محتوای وب به شکل ظاهری جذاب است. به کمک CSS می‌توانید رنگ‌ها، فونت‌ها، اندازه عناصر و چگونگی نمایش آن‌ها در صفحه را تعیین کنید. همچنین می‌توانید طرح‌بندی صفحه و چگونگی چیدمان آیتم‌ها را مدیریت کنید.

جاوا اسکریپت

طبق نظرسنجی Stack Overflow برای سال 2022، جاوا اسکریپت برای ده سال متوالی به عنوان پرکاربردترین زبان برنامه‌نویسی انتخاب شده است. همچنین این زبان دومین زبان محبوب برای کسانی است که در حال یادگیری کدنویسی هستند.

جاوا اسکریپت یک زبان اسکریپتی است که به شما اجازه می‌دهد تا ویژگی‌های تعاملی و دینامیکی را به صفحات وب استاتیک اضافه کنید. برخی از ویژگی‌های تعاملی که جاوا اسکریپت می‌تواند به صفحات اضافه کند عبارتند از:

• نمایش نقشه با موقعیت مکانی کاربر
• نمایش پیامی به کاربر هنگام ورود به صفحه
• تغییرات در صفحه بر اساس ورودی کاربر
• انیمیشن‌ها زمانی که کاربر روی دکمه‌ای کلیک می‌کند
• جلوه اسکرول نرم برای بازگشت به بالای صفحه
• افکت‌های موس (Mouseover)

یکی از مزایای بزرگ جاوا اسکریپت این است که شما نیازی به کامپایل کد خود برای دیدن نتایج ندارید. جاوا اسکریپت در مرورگرها اجرا می‌شود، به این معنی که نیازی به نصب آن روی دستگاه محلی یا عبور از فرآیند نصب پیچیده و مستعد خطا ندارید.

جاوا اسکریپت عمدتاً برای برنامه‌نویسی سمت کاربر (Client-side) و اسکریپت‌نویسی سمت سرور استفاده می‌شود. به ویژه با کمک Node.js، محیط اجرایی جاوا اسکریپت برای اجرای کد روی سرور، جاوا اسکریپت می‌تواند هم در توسعه فرانت‌اند و هم بک‌اند به کار گرفته شود.

یادگیری جاوا اسکریپت ضروری است اگر می‌خواهید به عنوان یک توسعه‌دهنده فرانت‌اند فعالیت کنید. همچنین این زبان انتخاب محبوبی برای نقش‌های توسعه‌دهنده بک‌اند و توسعه‌دهنده فول‌استک (Full Stack) است.

برای یادگیری بیشتر در مورد تفاوت‌های توسعه فرانت‌اند و بک‌اند، این مقاله را بخوانید. همچنین برای اطلاع از وظایف یک توسعه‌دهنده فول‌استک، این مقاله را مطالعه کنید.

به غیر از ایجاد برنامه‌های پیچیده وب، جاوا اسکریپت برای ساخت بازی‌های مرورگری نیز استفاده می‌شود.

پایتون

پایتون یک زبان اسکریپتی سمت سرور با کاربرد عمومی است. طبق نظرسنجی توسعه‌دهندگان Stack Overflow برای سال 2022، پایتون سومین زبان محبوب برای افرادی است که در حال یادگیری کدنویسی هستند.

پایتون به دلیل سینتکس ساده، خوانا، شهودی و کاربرپسند، یک زبان عالی برای مبتدیان محسوب می‌شود. این زبان محبوب است، به‌ویژه وقتی صحبت از کار با حجم بالای داده‌ها باشد. به همین دلیل، اغلب برای یادگیری ماشین، علم داده‌ها، تحلیل داده‌ها و پردازش داده‌ها استفاده می‌شود.

پایتون همچنین زبان انتخابی برای وب اسکرپینگ است. وب اسکرپینگ یک تکنیک خودکار است که حجم زیادی از داده‌های خام را از وب استخراج، جمع‌آوری و پردازش می‌کند.

علاوه بر این، می‌توانید از پایتون برای توسعه وب سمت سرور استفاده کنید تا برنامه‌های وب را با کمک فریمورک‌هایی مثل جنگو (Django) و فلسک (Flask) بسازید.

پایتون همچنین یک زبان محبوب برای اتوماتیک‌سازی تست‌ها است. به جای نوشتن دستی تمامی تست‌ها برای برنامه‌هایتان، می‌توانید به ابزارهای خودکارسازی، کتابخانه‌های پایتون و اسکریپت‌های پایتون تکیه کنید تا این کار را برای شما انجام دهند.

SQL

SQL مخفف عبارت Structured Query Language است. احتمالاً تلفظ آن را به دو روش شنیده‌اید: “اس‌کیو‌ال” یا “سیکوئل” (مشابه دنباله در فیلم‌ها).

به هر حال، SQL زبانی است که برای کار با پایگاه‌های داده استفاده می‌شود و در هر شغلی که با ذخیره‌سازی، مدیریت، دسترسی و تحلیل داده‌ها سر و کار دارد، مورد نیاز است. این زبان یکی از گزینه‌های اصلی برای دانشمندان داده‌ها، تحلیل‌گران داده‌ها، آمارشناسان و بازاریابان است.

به طور خاص، با SQL می‌توانید به داده‌های ذخیره‌شده در پایگاه‌های داده رابطه‌ای دسترسی پیدا کنید، آنها را جستجو و مدیریت کنید و تعاملات مختلفی با آن‌ها داشته باشید.

پایگاه داده یک مکان ذخیره‌سازی الکترونیکی برای داده‌ها است. در پایگاه‌های داده، شما می‌توانید به راحتی داده‌های خود را بازیابی کرده و در آن‌ها جستجو کنید. پایگاه داده رابطه‌ای داده‌ها را به صورت ساختارمند و جدولی ذخیره می‌کند. به عبارت دیگر، اطلاعات در جداول (که می‌توانید آنها را به عنوان ظرف‌هایی برای ذخیره داده‌ها تصور کنید) سازماندهی شده‌اند و این جداول دارای ستون‌ها و ردیف‌ها هستند. تمامی داده‌ها دارای روابط پیش‌تعریف‌شده با یکدیگر هستند.

با SQL، شما می‌توانید عملیات‌های CRUD (ایجاد، خواندن، به‌روزرسانی و حذف) را بر روی داده‌های موجود در پایگاه‌های داده انجام دهید.

شایان ذکر است که SQL به‌صورت فنی یک زبان برنامه‌نویسی محسوب نمی‌شود – شما نمی‌توانید با آن برنامه‌های وب یا ابزارهای نرم‌افزاری بسازید. این زبان یک زبان پرس‌وجو و ابزاری برای مدیریت پایگاه‌های داده رابطه‌ای و انجام عملیات‌های مختلف بر روی داده‌های ذخیره‌شده در آن‌ها است.

اگرچه SQL به عنوان پنجمین زبان محبوب برای افرادی که کدنویسی یاد می‌گیرند رتبه‌بندی شده است، اما در بین توسعه‌دهندگان حرفه‌ای در رتبه سوم محبوب‌ترین زبان قرار دارد. بنابراین یادگیری SQL انتخاب خوبی است زیرا ممکن است در محیط کاری خود به آن نیاز پیدا کنید.

C++

در اوایل دهه 1980، بیارنه استروستروپ (Bjarne Stroustrup) زبانی را ایجاد کرد که تحت تأثیر زبان برنامه‌نویسی C بود. این زبان می‌توانست به سخت‌افزار دستگاه نزدیک شود و وظایف محاسباتی سطح پایین و سنگین را انجام دهد، اما همچنین سطحی از انتزاع بالاتر را بدون از دست دادن کارایی سطح پایین زبان C ارائه می‌کرد.

به این ترتیب، زبان “C همراه با کلاس‌ها” ایجاد شد و در سال 1984 به “C++” تغییر نام داد. C++ یک ابرمجموعه (superset) از زبان C است و قابلیت‌های بیشتری به زبان C اضافه می‌کند.

C++ به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد تا به ماشین نزدیک شوند و آن را دستکاری کنند، در حالی که کارایی و عملکرد بالایی برای سیستم‌های بزرگ‌مقیاس فراهم می‌کند. در عین حال، C++ سطح بالاتری از انتزاع را نیز ارائه می‌دهد که از ماشین فاصله می‌گیرد.

C++ یک زبان برنامه‌نویسی رویه‌ای (procedural) و شی‌گرا (object-oriented) است. در برنامه‌نویسی شی‌گرا (OOP)، برنامه به اشیاء تقسیم می‌شود. همه چیز به گروه‌های کوچکتری از اجزای مرتبط یا اشیاء تقسیم می‌شود، که این اشیاء نمونه‌هایی از کلاس‌ها هستند و به روش پایین به بالا (bottom-up) سازماندهی می‌شوند.

این سبک برنامه‌نویسی کدی خواناتر، قابل‌استفاده‌تر و آسان‌تر برای نگهداری ایجاد می‌کند و امنیت داده‌ها را بهبود می‌بخشد.

C++ یک زبان محبوب برای:

• ایجاد موتورهای بازی
• ایجاد گرافیک‌های کامپیوتری
• ایجاد نرم‌افزارهای کاربردی
• ایجاد برنامه‌های واقعیت مجازی (VR)
• ایجاد مرورگرهای وب مانند گوگل کروم، موزیلا فایرفاکس و سافاری
• ایجاد افزونه‌های مرورگرهای وب – موتور جستجوی گوگل با C++ نوشته شده است.

طبق نظرسنجی Stack Overflow برای سال 2022، این زبان ششمین زبان محبوب برای یادگیری کدنویسی است و اگر می‌خواهید به عنوان یک مهندس نرم‌افزار کار کنید و برنامه‌ها و اپلیکیشن‌ها را توسعه دهید، C++ یک انتخاب عالی است.

جاوا

جاوا یک زبان برنامه‌نویسی شی‌گرا و با کاربرد عمومی است که سینتکس آن بر پایه زبان‌های C و C++ طراحی شده است. یکی از مزایای این زبان قابلیت انتقال (portability) آن است. در حوزه کامپیوتر، قابلیت انتقال به این معنی است که برنامه‌ها یک بار در یک ماشین نوشته می‌شوند و سپس می‌توانند به راحتی به دستگاه‌ها و سیستم‌عامل‌های دیگر منتقل شده و بدون مشکل اجرا شوند.

ماشین مجازی جاوا (Java Virtual Machine) این امکان را فراهم می‌کند که جاوا روی هر دستگاه و سیستم‌عاملی اجرا شود.

جاوا برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• ساخت برنامه‌های موبایل برای سیستم‌عامل اندروید
• توسعه وب بک‌اند
• توسعه بازی‌ها
• ایجاد سیستم‌های توکار (embedded systems)
• ساخت برنامه‌های دسکتاپ
• توسعه ابزارهای نرم‌افزاری سازمانی برای صنعت بانکداری
• ساخت برنامه‌های هوش مصنوعی و اینترنت اشیا (IoT)

به یاد داشته باشید که جاوا و جاوا اسکریپت یکسان نیستند – این دو هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند، با وجود اینکه در نامشان کلمه “جاوا” وجود دارد.

جاوا اسکریپت یک زبان اسکریپتی تفسیر شده است که در مرورگرها اجرا می‌شود و نیازی به کامپایل ندارد. اما جاوا از ترکیبی از کامپایلر و مفسر استفاده می‌کند و روی دستگاه‌ها اجرا می‌شود – نه در مرورگرها.

طبق نظرسنجی Stack Overflow برای سال 2022، جاوا چهارمین زبان محبوب برای یادگیری کدنویسی است. مهارت‌های برنامه‌نویسی جاوا می‌تواند به شما کمک کند تا به عنوان مهندس نرم‌افزار، توسعه‌دهنده وب و توسعه‌دهنده اندروید شغلی پیدا کنید.

نتیجه‌گیری

امیدوارم این راهنما برای شما مفید بوده و دیدگاهی درباره برخی از بهترین زبان‌ها برای یادگیری به عنوان یک برنامه‌نویس مبتدی به شما داده باشد.

ممنون از اینکه این مطلب را خواندید و برای شما کدنویسی خوش را آرزو می‌کنم!